พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ [18.ธัมมหทยวิภังค์] 1.สัพพสังคาหิกวาร
[981] ธาตุ 18 เป็นไฉน
ธาตุ 18 คือ
1. จักขุธาตุ 2. รูปธาตุ 3. จักขุวิญญาณธาตุ
4. โสตธาตุ 5. สัททธาตุ 6. โสตวิญญาณธาตุ
7. ฆานธาตุ 8. คันธธาตุ 9. ฆานวิญญาณธาตุ
10. ชิวหาธาตุ 11. รสธาตุ 12. ชิวหาวิญญาณธาตุ
13. กายธาตุ 14. โผฏฐัพพธาตุ 15. กายวิญญาณธาตุ
16. มโนธาตุ 17. ธัมมธาตุ 18. มโนวิญญาณธาตุ
เหล่านี้เรียกว่า ธาตุ 18 (3)
[982] สัจจะ 4 เป็นไฉน
สัจจะ 4 คือ
1. ทุกขสัจ 2. สมุทยสัจ
3. มัคคสัจ 4. นิโรธสัจ
เหล่านี้เรียกว่า สัจจะ 4 (4)
[983] อินทรีย์ 22 เป็นไฉน
อินทรีย์ 22 คือ
1. จักขุนทรีย์ 2. โสตินทรีย์
3. ฆานินทรีย์ 4. ชิวหินทรีย์
5. กายินทรีย์ 6. มนินทรีย์
7. อิตถินทรีย์ 8. ปุริสินทรีย์
9. ชีวิตินทรีย์ 10. สุขินทรีย์
11. ทุกขินทรีย์ 12. โสมนัสสินทรีย์
13. โทมนัสสินทรีย์ 14. อุเปกขินทรีย์
15. สัทธินทรีย์ 16. วิริยินทรีย์
17. สตินทรีย์ 18. สมาธินทรีย์
19. ปัญญินทรีย์ 20. อนัญญาตัญญัสสามีตินทรีย์
21. อัญญินทรีย์ 22. อัญญาตาวินทรีย์
เหล่านี้เรียกว่า อินทรีย์ 22 (5)
พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ [18.ธัมมหทยวิภังค์] 1.สัพพสังคาหิกวาร
[984] เหตุ 9 เป็นไฉน
เหตุ 9 คือ
กุศลเหตุ 3 อกุศลเหตุ 3 และอัพยากตเหตุ 3
บรรดาเหตุ 9 เหล่านั้น กุศลเหตุ 3 เป็นไฉน
กุศลเหตุ 3 คือ กุศลเหตุคืออโลภะ กุศลเหตุคืออโทสะ และกุศลเหตุคือ
อโมหะ เหล่านี้ชื่อว่ากุศลเหตุ 3
อกุศลเหตุ 3 เป็นไฉน
อกุศลเหตุ 3 คือ อกุศลเหตุคือโลภะ อกุศลเหตุคือโทสะ และอกุศลเหตุ
คือโมหะ เหล่านี้ชื่อว่าอกุศลเหตุ 3
อัพยากตเหตุ 3 เป็นไฉน
อัพยากตเหตุ 3 คือ อโลภะ อโทสะ และอโมหะ ฝ่ายวิบากแห่งสภาวธรรม
ที่เป็นกุศล หรือในสภาวธรรมที่เป็นอัพยากตกิริยา เหล่านี้ชื่อว่าอัพยากตเหตุ 3
เหล่านี้เรียกว่า เหตุ 9 (6)
[985] อาหาร 4 เป็นไฉน
อาหาร 4 คือ
1. กวฬิงการาหาร (อาหารคือคำข้าว)
2. ผัสสาหาร (อาหารคือผัสสะ)
3. มโนสัญเจตนาหาร (อาหารคือมโนสัญเจตนา)
4. วิญญาณาหาร (อาหารคือวิญญาณ)
เหล่านี้เรียกว่า อาหาร 4 (7)
[986] ผัสสะ 7 เป็นไฉน
ผัสสะ 7 คือ
1. จักขุสัมผัส 2. โสตสัมผัส
3. ฆานสัมผัส 4. ชิวหาสัมผัส
5. กายสัมผัส 6. มโนธาตุสัมผัส
7. มโนวิญญาณธาตุสัมผัส
เหล่านี้เรียกว่า ผัสสะ 7 (8)
